Als ouder of professional kun je soms merken dat een kind moeite heeft met leren, zich moeilijk kan concentreren of ongewenst gedrag vertoont. Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat problemen met de ogen en hun samenwerking met de hersenen een grote rol kunnen spelen. Dit soort problemen noemen we visuele disfuncties, en een van de hulpmiddelen om deze te ontdekken is de bioptor, die ik in mijn praktijk aan kinderen presenteer als de "toverbril."
In deze blog neem ik je mee in de wereld van visuele disfuncties, wat ze kunnen betekenen voor leren en gedrag, hoe ze samenhangen met reflexintegratie, en wat jij als ouder of begeleider kunt doen om kinderen hierbij te ondersteunen. Ook geef ik tips uit het boek Butskees Werkboek Aandacht en bespreek ik hoe essentiële oliën kunnen helpen bij concentratie, leren, en rust.
Wat is een bioptor?
Een bioptor is een instrument dat helpt om te ontdekken of de ogen en hersenen goed samenwerken. Hoewel je misschien denkt dat alleen de scherpte van het zicht belangrijk is, gaat het bij visuele vaardigheden om veel meer dan alleen goed kunnen zien. De bioptor test onder andere of beide ogen goed samenwerken, of ze efficiënt kunnen focussen, en hoe de ogen informatie aan de hersenen doorgeven.
Wanneer de ogen niet goed samenwerken met de hersenen, spreken we van een visuele disfunctie. Dit betekent dat het beeld dat de hersenen ontvangen niet optimaal wordt verwerkt, wat kan leiden tot diverse problemen op school en in het dagelijks leven.
Visuele disfuncties en de gevolgen voor leren
Een kind met een visuele disfunctie kan moeite hebben met het verwerken van visuele informatie, zoals het volgen van regels in een tekst, het onderscheiden van letters of het zien van details op het bord in de klas. Dit kan leiden tot:
- Moeite met lezen en schrijven: Kinderen kunnen bijvoorbeeld letters verwisselen, moeite hebben met het volgen van regels of woorden overslaan.
- Verminderd werktempo: Omdat het brein harder moet werken om de visuele informatie te verwerken, kan het kind langzamer werken en sneller vermoeid raken.
- Concentratieproblemen: Kinderen kunnen moeite hebben om hun aandacht vast te houden omdat ze zich zo moeten inspannen om de visuele input te verwerken.
Visuele disfuncties kunnen er ook voor zorgen dat het kind snel gefrustreerd raakt. Dit kan soms worden aangezien voor een gebrek aan motivatie, terwijl het eigenlijk een gevolg is van visuele overbelasting.
Gedragsmatige gevolgen van visuele disfuncties
Een visuele disfunctie kan ook gedragsproblemen veroorzaken. Kinderen kunnen snel geïrriteerd raken als ze voortdurend hun best moeten doen om te compenseren voor het niet goed zien. Hierdoor kunnen ze:
- Vermijdend gedrag vertonen, zoals het vermijden van leesactiviteiten of andere visueel-intensieve taken.
- Onrustig of druk gedrag laten zien, omdat ze moeite hebben om zich te concentreren.
- Lage frustratietolerantie ontwikkelen, omdat het voortdurende proberen en falen om dingen goed te zien frustrerend kan zijn.
Als ouder of leerkracht is het belangrijk om te weten dat gedrag vaak een uiting is van een onderliggend probleem. Het observeren van hoe een kind omgaat met visuele taken kan waardevolle aanwijzingen geven of er sprake is van een visuele disfunctie.
Reflexintegratie en visuele vaardigheden
De relatie tussen reflexintegratie en visuele vaardigheden is cruciaal voor de ontwikkeling van een kind. Reflexintegratie verwijst naar het proces waarbij primitieve reflexen – reflexen die we als baby hebben – geïntegreerd worden in ons lichaamssysteem, zodat ze geen belemmering vormen voor verdere motorische en cognitieve ontwikkeling.
Wanneer reflexen niet goed geïntegreerd zijn, kunnen ze de ontwikkeling van het visuele systeem verstoren. Bijvoorbeeld:
- Asymmetrische Tonic Nek Reflex (ATNR): Als deze reflex actief blijft, kan het leiden tot problemen met hand-oogcoördinatie en het vloeiend volgen van regels tijdens het lezen.
- Symmetrische Tonic Nek Reflex (STNR): kan ervoor zorgen dat kinderen moeite hebben met hun houding en motorische coördinatie. Wanneer deze reflex niet goed geïntegreerd is, kan een kind problemen ervaren met het stabiliseren van zijn lichaam, vooral tijdens taken waarbij het hoofd en de armen tegelijk moeten bewegen, zoals bij lezen of schrijven. Dit kan hun visuele verwerkingsvaardigheden verstoren omdat ze moeite hebben om stil en gefocust te blijven. Het kan leiden tot een constante behoefte om van houding te veranderen of om zich te verplaatsen, wat hun concentratie en vermogen om visuele informatie effectief te verwerken belemmert
Het werken aan de integratie van deze en andere reflexen kan de visuele vaardigheden aanzienlijk verbeteren. Reflexintegratie richt zich op het verbeteren van de samenwerking tussen het lichaam en de hersenen, wat van groot belang is voor een goede visuele verwerking.
Door samen te werken met iemand die gespecialiseerd is in reflexintegratie en oogcoördinatie, kun je je kind helpen om deze vaardigheden te versterken en zo hun leerervaring en gedrag te verbeteren.
Aandacht, focus en het Butskees Werkboek Aandacht
Het boek Butskees-Werkboek Aandacht biedt praktische handvatten om kinderen te helpen hun aandacht beter vast te houden en te sturen. Het richt zich op emotieregulatie, prikkelverwerking en het effectief omgaan met gevoelens, gedachten en wensen. Dit is van groot belang voor kinderen met leer- of gedragsproblemen die voortkomen uit visuele disfuncties, omdat de extra inspanning die nodig is voor visuele verwerking hun vermogen om zich te concentreren en hun gedrag te reguleren kan aantasten.
In Butskees-Werkboek Aandacht worden verschillende technieken besproken die ouders en leerkrachten kunnen gebruiken om kinderen te helpen hun aandacht te richten en te behouden. Denk hierbij aan oefeningen voor ademhaling, lichaamsbewustzijn en zintuiglijke integratie. Deze technieken zijn vooral nuttig voor kinderen die moeite hebben om stil te zitten of zich te concentreren op school, doordat ze leren hoe ze hun eigen gedachten en emoties kunnen sturen.
Door deze technieken te combineren met de visuele en reflexinterventies, bied je je kind een holistische benadering om hun leer- en gedragsproblemen aan te pakken.
Essentiële oliën als ondersteuning voor leren en concentratie
Naast fysieke en mentale oefeningen kunnen essentiële oliën een waardevolle ondersteuning bieden bij het leren, slapen en concentreren. Bij CvGCoaching maak ik gebruik van diverse oliën van YoungLiving, die bekend staan om hun kalmerende, concentratiebevorderende en ontspannende eigenschappen.
Hier zijn enkele oliën die je kunt inzetten:
- Lavendel: Helpt bij het creëren van een rustige, ontspannen sfeer, ideaal voor gebruik voor het slapengaan of tijdens stressvolle momenten.
- Pepermunt: Stimuleert focus en alertheid. Deze olie kan worden gebruikt tijdens het huiswerk maken of andere taken die concentratie vereisen.
- Cederhout: Bekend om zijn aardende en kalmerende eigenschappen, helpt bij het bevorderen van een goede nachtrust en rust in het hoofd.
- Rozemarijn: Ondersteunt helder denken en geheugen, perfect voor tijdens leeractiviteiten.
Essentiële oliën kunnen een waardevolle aanvulling zijn op andere interventies. Door ze in te zetten tijdens leeractiviteiten of voor het slapengaan, creëer je een omgeving waarin je kind zich kan concentreren, leren en rusten.
Conclusie
Visuele disfuncties kunnen een grote impact hebben op het leren en gedrag van kinderen. Met behulp van een bioptor (of "toverbril") kunnen deze problemen tijdig worden opgespoord, waarna gerichte interventies, zoals reflexintegratie en oogcoördinatie-oefeningen, kunnen helpen om deze disfuncties te verminderen. Het Butskeesboek *Aandacht* biedt praktische handvatten om kinderen te helpen hun focus en emotieregulatie te verbeteren. Essentiële oliën kunnen daarnaast een rustgevende en ondersteunende rol spelen bij het leren, concentreren en slapen.
Als ouder of begeleider is het belangrijk om aandacht te hebben voor de visuele en reflexmatige ontwikkeling van een kind, en om te weten dat er effectieve hulpmiddelen zijn om hen te ondersteunen op hun leerweg.
Reactie plaatsen
Reacties